Biovergisters zetten etensresten om in biogas, AI doet de rest

Biovergisters zetten etensresten om in biogas, AI doet de rest

Het begon met de groeiende afvalberg van een Turks all-inclusive hotel, waar energieconsultant Spencer Schols voor een heel andere opdracht was. Inmiddels staan de compacte biovergisters van zijn bedrijf Circ bij tientallen restaurants, hotels en verzorgingstehuizen in Nederland, België en Spanje. Zonder procesoperatoren, want dat doet AI (artificial intelligence, voor wie het begrip nog niet kent).

Van de een op de andere dag mochten de hotels in Antalya de voedselrestanten en het keukenafval van hun all-you-can-eat-buffetten niet langer in zee dumpen. Paniek! Die voedselresten zijn de grootste afvalstroom van de resorts in de populaire badplaats.

Spencer Schols, op dat moment energieconsultant gespecialiseerd in duurzame stadskoeling, herinnerde zich de ‘stortkuilen’ uit India, waar hij ook regelmatig kwam. “Veel Indiase huishoudens vergisten hun afval in een gat naast hun huis: afval erin, koeienpoep erop, zeiltje erover, klaar,” zegt hij in het FD.

Wat er dan gebeurt, is dat bacteriën uit de poep het afval gaan verteren, door het te vergisten. Door het zeil erover is dat een vorm van anaerobe vergisting (zonder zuurstof) en daarbij ontstaat biogas. Denk bijvoorbeeld ook aan het biogas dat uit stortplaatsen of rottend organisch afval ontstaat. Dat bleek ook in Turkije het geval. Drie maanden later liet de Turkse hoteleigenaar zien wat Schols’ suggestie opgeleverd had: een kuil van 20 meter breed en 10 meter lang, met een zeil dat “helemaal bol stond van de gasvorming.” Gas dat als je er een aansteker bij houdt met een knalblauwe vlam brandt, zonder vonken, zonder ontploffing. “Het was superpuur gas,” zegt Schols terugkijkend. Groene methaan, noemen we dat.

Jaren later wil Schols dat oorspronkelijke idee verder ontwikkelen tot een compacte biovergister, die ingezet moet kunnen worden als duurzame energiebron om de kosten voor minimuminkomens te drukken. Tot dan toe werden biovergisters vooral op industriële schaal gebruikt. Schols wil ze lokaal neer kunnen zetten, want iedereen heeft wel etensresten waar energie uit te halen valt. “Het moest even makkelijk werken als een kliko, klein genoeg en veilig zijn voor de bebouwde omgeving, niet stinken en genoeg energie opwekken,” zegt Schols.

Randvoorwaarde: de biovergister moet zelfstandig kunnen functioneren. Zonder een team operatoren dat de omstandigheden voor de bacteriën in de vergister voortdurend optimaliseert. Schols ging op zoek naar YouTube-filmpjes over programmeren en slaagt er uiteindelijk in een artificial intelligence-programma te schrijven dat precies dát doet. Het programma houdt rekening met hoeveelheden en het soort etensresten, maar ook met de weers­omstandigheden en timing. Tot zijn verbijstering wekte de minivergister “tot drie keer zoveel gas op dan vakliteratuur voor mogelijk hield”.

Dat is het startpunt van Circ, dat in 2020 een proefinstallatie in bedrijf neemt op Papendal. Inmiddels staan de compacte biovergisters van Circ, BioTransformers noemt het bedrijf ze, op tientallen plekken bij restaurants, hotels en verzorgingstehuizen in Nederland, België en Spanje. Al vanaf 50 kilo per dag zijn ze inzetbaar, zoals in Amsterdam bij de Groene Hub. En allemaal zijn ze zelflerend. “Alle informatie zit in de cloud. Zo leert zowel de vergister bij de pizzaboer als die bij een flat hoe je het beste deeg kunt verwerken,” besluit Schols opgetogen.