Ksiądz miał skrzywdzić prawie 100 chłopców. Biskup nie chce zapłacić odszkodowania

Biskup Andrzej Jeż

Diecezja tarnowska nie widzi podstaw, by zapłacić zadośćuczynienie mężczyźnie molestowanemu przez ks. Stanisława P. — ustalił Onet. Pełnomocnik kurii w sądzie powołał się na przedawnienie roszczeń. “Trudno, ażeby odpowiedzialnością zbiorową za przestępstwo dokonane przez konkretnych ludzi obarczano całą wspólnotę diecezji” — czytamy w tłumaczeniu, które dostała nasza redakcja. Z tym stanowiskiem kategorycznie nie zgadzają się pokrzywdzony i jego pełnomocnicy.

• Pokrzywdzony przez księdza pedofila pozwał diecezję, oczekując zadośćuczynienia oraz przeprosin. Kuria na ostatniej rozprawie miała zgodzić się tylko na przeprosiny, ale biskup nie ma zamiaru płacić za przestępstwa swojego kapłana
• Oburza mnie brak empatii wobec pokrzywdzonego. Godzi to w fundamentalne wartości deklarowane przez kurię — uważa pełnomocniczka pokrzywdzonego
• “Czym innym jest przychodzić pokrzywdzonym z pomocą, a czym innym ponosić odpowiedzialność za przestępstwa popełnione przez drugich” — odpowiada na te zarzuty diecezja tarnowska
• Więcej informacji znajdziesz na stronie głównej Onetu

30 stycznia w Sądzie Okręgowym w Tarnowie odbyła się pierwsza rozprawa. Pokrzywdzony przez księdza pedofila Stanisława P. pozwał sprawcę oraz diecezję. Przypomnijmy, że sprawę przestępstw duchownego z diecezji tarnowskiej ujawniliśmy w Onecie w lutym 2021 r. w reportażu “Walka Andrzeja z Goliatem”.

Już wtedy opisaliśmy, że w 2002 r. ówczesny biskup diecezji tarnowskiej bp Wiktor Skworc odwołał ks. Stanisława P. z urzędu proboszcza w parafii, a jako powód podał względy zdrowotne. Z kolei z naszych ustaleń w prokuraturze wynikało, że Stanisław P. mógł wykorzystać nawet około 100 chłopców. Według śledczych, polski kapłan miał krzywdzić młodych chłopców także, gdy pracował w Ukrainie.

Jednak duchowny nie usłyszał żadnych zarzutów, a kilkuletnie śledztwo, w którym przesłuchanych było około 1 tys. 250 świadków, finalnie zostało umorzone z powodu przedawnienia.

Ksiądz miał skrzywdzić prawie 100 chłopców. Diecezja została pozwana, ale biskup nie chce zapłacić odszkodowania

W wyniku postępowania jeden z pokrzywdzonych, którego historię opisaliśmy w reportażu, w 2023 r. zdecydował się pozwać kurię oraz księdza pedofila. Mężczyzna domaga się odszkodowania za doznane cierpienie.

Przez długi czas przewód sądowy nie mógł się rozpocząć z uwagi na kilkuletnie śledztwo prokuratorskie oraz zainteresowanie sprawą przez Państwową Komisję ds. Pedofilii.

Jak wynika z najnowszych ustaleń Onetu, 30 stycznia w Sądzie Okręgowym w Tarnowie odbyła się pierwsza rozprawa. Na tym etapie sąd zwykle zwraca się do pełnomocników stron o podjęcie prób ugodowych. Choć sprawa prowadzona jest z wyłączeniem jawności, udało nam się ustalić, że pokrzywdzony w ramach ugody miał wnioskować o wystosowanie przeprosin przez diecezję oraz sprawcę, a także zapłatę zadośćuczynienia.

Jak się jednak okazuje, kuria w Tarnowie miała kategorycznie odrzucić możliwość wypłaty odszkodowania. Pełnomocnik biskupa Andrzeja Jeża powołał się w sądzie na przedawnienie roszczeń. W związku z tym diecezja nie widzi podstaw i nie zamierza płacić za księdza.

Przypomnijmy, że gdy pojawiły się pierwsze doniesienia medialne o skali przestępstw ks. P., tarnowska kuria zapewniała, że jest otwarta na udzielenie pomocy pokrzywdzonym oraz że w diecezji funkcjonują odpowiednio przygotowane do tego struktury. Wszystko wskazuje na to, że propozycja ugodowego załatwienia sprawy, którą biskupowi zaproponował pokrzywdzony, została odrzucona.

Biskup nie chce zapłacić odszkodowania za księdza pedofila? Adwokat: oburza mnie brak empatii Kościoła

Stanowisko biskupa w kwestii uznania cierpienia ofiary księdza i zadośćuczynienia mu na tyle wzburzyło pokrzywdzonego, że nie chciał komentować całej sprawy. Odesłał nas do swojego pełnomocnika.

— Oburza mnie brak empatii, brak okazania elementarnego zakresu współczucia. Godzi to w fundamentalne wartości deklarowane przez kurię — ocenia radca prawny Anna Bufnal, która reprezentuje mężczyznę.

— Krzywda wynikająca z molestowania seksualnego potrafi bardzo głęboko i długo tkwić w ofierze, zanim ta uzna, iż jest w stanie zmierzyć się z prawną stroną czynu — zauważa.

Prawniczka w rozmowie z Onetem przypomina, że polskie sądy wielokrotnie już uznawały, iż w przypadku tego typu spraw przedawnienie roszczenia nie zawsze powinno być uwzględniane.

— Sądy wielokrotnie wykazywały zrozumienie dla tego emocjonalnego aspektu krzywdy i orzekały, iż podniesienie zarzutu przedawnienia pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego czy też społeczno — gospodarczym przeznaczeniem tego prawa — wyjaśnia Bufnal.

Faktycznie, w przeszłości w podobnych sprawach oskarżenia diecezji o przestępstwa księży pedofilów, pojawiały się wyroki, w których sędziowie jednoznacznie stwierdzali, że “wykorzystywanie seksualne małoletnich dzieci — nieświadomych przestępczego charakteru czynności przeciwko nim podejmowanych — jest poniżającym, nieludzkim traktowaniem drugiego człowieka, niczym nieróżniącym się od stosowania tortur”. W związku z tym podejmowali decyzję, by nie stosować zasady przedawnienia roszczenia.

Decyzje te uznawał także Sąd Najwyższy. Tak było w sprawie przeciwko zgromadzeniu Towarzystwo Chrystusowe oraz diecezji pelplińskiej i parafii kartuskiej.

Odrzucenie propozycji przez kurię najprawdopodobniej doprowadzi do przeprowadzenia sądowego postępowania dowodowego. To z kolei wiąże się z “wtórną wiktymizacją”, czyli dodatkowym stresem i traumą dla pokrzywdzonego.

Żeby zapytać o powody takiego stanowiska kurii, skontaktowaliśmy się także z prawniczką, która w tym sporze reprezentuje interesy tarnowskiego biskupa. Adwokat Monika Brzozowska-Pasieka odmówiła nam jednak komentarza, tłumacząc, że nie może mówić o szczegółach, ponieważ cała sprawa prowadzona jest za zamkniętymi drzwiami.

Biskup nie chce płacić za księdza pedofila? Kuria: to wierni zostaliby obarczeni za przestępstwo, które popełnił konkretny człowiek

Informację o tym, że w tej konkretnej sprawie zgodę na zatrudnienie adw. Brzozowskiej-Pasieki wydał bp Andrzej Jeż, potwierdziliśmy w tarnowskiej kurii.

W związku z tym próbowaliśmy zapytać biskupa, czy jest w pełni świadomy tego, jakie stanowisko przyjęła pani prawnik wobec pokrzywdzonego przez ks. P., czy bp Jeż podziela opinię, że ofiarom duchownego nie należy się żadne zadośćuczynienie finansowe oraz czy nie obawia się, że działając w taki sposób naraża diecezję na wielkie straty moralne.

Całe oświadczenie przesłane do naszej redakcji przez rzecznika tarnowskiej kurii w tej sprawie zamieszczamy poniżej:

Mamy świadomość tego, że ogromna krzywda wyrządzona nieletnim poprzez molestowanie jest nieodwracalna i rzutuje na całe ich dalsze życie. Sytuację osób pokrzywdzonych można by porównać do pożaru domu na skutek podpalenia, tyle że w przypadku molestowania chodzi o “dom życia”. W sytuacji pożaru domu cała społeczność, pośród której żyje osoba poszkodowana, przychodzi jej z pomocą.

Podobnie też jako wspólnota diecezji, a zwłaszcza jako duchowni, chcemy przychodzić z pomocą osobom pokrzywdzonym na skutek molestowania, którego dopuścili się inni duchowni. Każda osoba pokrzywdzona, jeśli tylko zechce, może skorzystać z takiej pomocy, a także otrzymać środki na pokrycie kosztów terapii, która może trwać szereg lat. Przypomnę, że każdy biskup i każdy ksiądz co roku przekazują z własnych środków wyznaczoną kwotę na Fundację Świętego Józefa, która oferuje pomoc pokrzywdzonym. Każda też osoba pokrzywdzona, która zgłasza się do kurii w Tarnowie, otrzymuje propozycję konkretnej pomocy.

Z drugiej strony, trudno, ażeby odpowiedzialnością zbiorową za przestępstwo dokonane przez konkretnych ludzi obarczano całą wspólnotę diecezji. To tak jakby za szkodę wyrządzoną przez podpalacza mieli odpowiadać wszyscy mieszkańcy jego miejscowości. Diecezja tarnowska utrzymuje się z ofiar wiernych, a więc to przede wszystkim oni zostaliby obarczeni zadośćuczynieniem za przestępstwo, które popełnił konkretny człowiek. Czym innym jest przychodzić pokrzywdzonym z pomocą, a czym innym ponosić odpowiedzialność za przestępstwa popełnione przez drugich.

W przypadku Pokrzywdzonego, w sprawie toczącej się przed Sądem Okręgowym w Tarnowie, pomoc Pokrzywdzonemu została kilkakrotnie zaoferowana – w tym m.in. pokrycie kosztów terapii. Sam Pokrzywdzony przekazał pisemną informację, że sprawa o molestowanie została uregulowana.

Z Pokrzywdzonym spotkali się osobiście zarówno biskup Wiktor Skworc, jak i biskup Andrzej Jeż. Biskup Jeż spotkał się także z innymi pokrzywdzonymi, którzy sobie tego życzyli. Trzeba bowiem pamiętać, że niektórzy pokrzywdzeni nie chcą kontaktu ani z biskupem ani z kurią diecezjalną.

Ksiądz miał skrzywdzić prawie 100 chłopców. Prokuratura musiała umorzyć śledztwo

Z kolei samo zawiadomienie w sprawie przestępstw popełnianych przez Stanisława P. trafiło do prokuratury na początku września 2020 r.

Stało się to po tym, gdy pokrzywdzony – bohater naszego reportażu – ponownie zgłosił się z tą sprawą do kurii. Redakcji Onetu udało się dotrzeć do końcowego postanowienia prokuratury w sprawie ks. Stanisława P.

Według śledczych, duchowny molestował co najmniej 82 chłopców, w tym także obywateli Ukrainy. Aż w 77 przypadkach dochodziło do “doprowadzenia do innej czynności seksualnej z udziałem nieletniego”, w czterech przypadkach ksiądz dopuścił się “doprowadzenia do innej czynności seksualnej z wykorzystaniem zależności”, w jednym przypadku “doprowadził do innej czynności seksualnej oraz naruszenia nietykalności cielesnej”.

W przypadku dwunastu kolejnych nieletnich pokrzywdzonych sprawca “doprowadził do ich naruszenia nietykalności”, a w jednym przypadku prokuratura na podstawie zeznań pokrzywdzonego ustaliła “usiłowanie do doprowadzenia do innej czynności”.

Śledczy ustalili też, że P. dopuszczał się tych haniebnych czynów w każdej parafii, do której był wysłany najpierw przez abp. Jerzego Ablewicza, później przez abp. Józefa Życińskiego, aż w końcu przez bp. Wiktora Skworca.

W listopadzie 2022 r. tarnowska prokuratura wszczęła kolejne śledztwo, które ma na celu zbadać, kto tuszował przestępstwa ks. P. Jak wynika z najnowszych ustaleń Onetu, w sprawie nadal nie zostali przesłuchani Wiktor Skworc i Andrzej Jeż.

Abp Skworc został wcześniej ukarany przez Watykan

Przypomnijmy, że po ujawnieniu faktu, iż abp Wiktor Skworc przenosił pedofila z parafii na parafię, hierarcha sam stwierdził, że “pierwotna ocena działalności ks. P. mogła być błędna” i przyznał, że wymaga to zbadania.

W tym celu obecny biskup katowicki poprosił o przeprowadzenie w jego sprawie postępowania kanonicznego. W następstwie watykańskiego śledztwa w listopadzie ub.r. Skworc ogłosił publicznie, że złożył rezygnację z członkostwa w Radzie Stałej Konferencji Episkopatu Polski, a także z funkcji przewodniczącego Komisji ds. Duszpasterstwa Konferencji Episkopatu Polski, zobowiązał się wesprzeć finansowo – z prywatnych środków – wydatki diecezji tarnowskiej związane ze sprawami wykorzystania seksualnego, a także poprosił o wyznaczenie arcybiskupa koadiutora. Został nim abp Adrian Galbas.

Po ujawnieniu skandalu abp Skworc pozostał jednak na stanowisku biskupa metropolity katowickiego. Funkcję tę sprawował do 19 maja, po czym odszedł na emeryturę.

Chcesz porozmawiać z autorem? Napisz: [email protected]

Czytaj inne artykuły tego autora tutaj.

Jeśli padłaś/eś ofiarą przestępstwa, zmagasz się z depresją, odczuwasz długotrwały smutek, masz myśli samobójcze lub podobnych stanów doświadcza ktoś z twojego otoczenia – nie czekaj, zadzwoń pod jeden z numerów pomocowych. Wszystkie dostępne są bezpłatnie i czynne całą dobę, siedem dni w tygodniu:

• 22 484 88 01 – Antydepresyjny Telefon Zaufania
• 800 702 222 – Centrum Wsparcia dla Osób Dorosłych w Kryzysie Psychicznym
• 116 213 – Telefon dla Osób Dorosłych w Kryzysie Emocjonalnym
• 22 484 88 04 – Telefon Zaufania Młodych
• 800 100 100 – Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci
• 112 – W razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia