Sneeuwstorm raast over Oekraïne, maar de oorlog gaat door

Grote delen van Oekraïne worden momenteel geraakt door storm Bettina. Door het extreme weer zitten veel mensen zonder stroom, wegen zijn onbegaanbaar door de sneeuw en loopgraven worden weggespoeld. De winter is definitief begonnen en dat heeft ook invloed op de oorlog.

Oekraïense media hebben het over de zwaarste storm die het Zwarte Zeegebied in een eeuw heeft meegemaakt. Het gaat om een combinatie van storm Bettina en sneeuwstormen die ook over het land razen. Meer dan 2000 plaatsen verspreid over zestien regio’s hebben geen elektriciteit. Meer dan duizend trucks en auto’s zitten vast in de sneeuw. Ook de Russische verdedigingslinie aan de kustlijn van de Krim zou zijn weggespoeld.

RTL Nieuws-correspondent Jeroen Akkermans is momenteel met een team in Oekraïne en staat zelf vast in de sneeuw:

President Zelensky hield een nachtelijke toespraak, waarin hij het Oekraïense leger prijst voor de strijdlust in extreem winterweer. De oorlog in Oekraïne concentreert zich momenteel vooral rondom de plek Avdiivka in Donetsk. De Russen zijn daar in aantallen flink in het voordeel en boeken steeds meer terreinwinst, maar het lukt ze nog niet de stad in te nemen. In het zuiden bij Cherson zou het Oekraïense leger mogelijk een aanval kunnen inzetten richting de Krim.

Met de strenge winter in het vooruitzicht, hoe wordt de oorlog daardoor beïnvloed? “Dat is ontzettend moeilijk in te schatten”, zegt oud-commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif. “In principe heeft de partij die verdedigt voordeel, want het wordt lastiger om je logistiek op orde te krijgen en daardoor zijn offensieve operaties moeilijker.”

Door het slechte weer en doordat er minder uren daglicht zijn, wordt de coördinatie, onder andere vanuit de lucht, lastiger en zijn doelen minder goed te zien. Volgens De Kruif zullen er daardoor minder grote offensieven zijn. “Het is niet zo dat er niet gevochten zal worden. Want de aard van deze oorlog is dat er veel te voet gevochten wordt en dat kan ’s winters gewoon doorgaan.” De verwachting is dat de winter ook gebruikt zal worden om voorraden aan te vullen en om herstel- en reparatiewerkzaamheden te verrichten.

De kou veroorzaakt ook storingen aan het wapentuig en ander materieel. “Dat is natuurlijk onhandig, maar we vergeten weleens wat de invloed op de mensen is”, stipt De Kruif aan. Want het aantal mensen dat uitvalt die ziek worden of mentaal erdoorheen zitten, is enorm. “Denk aan loopgraafvoeten, bevriezingsverschijnselen, of mensen trekken het gewoon niet meer. Dat soort uitval heb je sneller als het 20 graden vriest dan wanneer het zonnetje schijnt.”

Ook correspondent Jeroen Akkermans denkt vooral aan de gevolgen voor de soldaten in de loopgraven. “De omstandigheden zijn erbarmelijk. Het blijft hachelijk om buiten in een kuil te zitten zonder verwarming. Je moet het dan hebben van je warme kleding. Aan de andere kant weten ze hier ook wel om te gaan met de koude winters, en je kunt je er ook op voorbereiden.”

Uitputting

Ondanks de steun uit het Westen, is het Oekraïne niet gelukt om tijdens de lente en de zomer de Russen aanzienlijk terug te dringen. De kritiek is: er is genoeg gegeven om niet te verliezen, maar te weinig om te winnen. “Ze hebben niet gekregen wat ze nodig hebben”, zegt De Kruif. “We zijn nu Leopardtanks uit de jaren 60 aan het opkalefateren. Onze oorlogsindustrie schakelt veel langzamer om dan Poetin kan doen.”

Hoe langer een oorlog duurt, hoe meer mensen fysiek én mentaal uitgeput raken. “Dat gebeurt aan beide kanten. De vraag is waar dat het eerste knapt”, zegt De Kruif. “En dan krijg je discussie van binnenuit, of onderhandelen niet tóch een optie is. Maar op dit moment is dat voor Oekraïne nog geen serieuze optie. Je ziet dat ze op het gevechtsveld nog initiatief nemen en zolang ze het gevoel hebben dat ze kunnen winnen van Rusland, zullen ze dat blijven doen.”

Ook Akkermans ziet dat de moreel van de Oekraïners er nog steeds is. “Mensen zeggen: als we opgeven dan is mijn man of mijn zoon voor niets gestorven. Dat is een ondraaglijke gedachte. Die militairen brengen het offer, voor hen is het uitgesloten dat er met Poetin onderhandeld gaat worden.”

Maar om te winnen blijft de steun van het Westen cruciaal. En daar maakt De Kruif zich wel zorgen over. “De uitslag van onze verkiezingen, die in Slowakije, de Amerikaanse verkiezingen die eraan komen. De toekomst van Oekraïne ligt in Europese handen, maar het probleem is dat de voorraden van munitie bijna op zijn. Van de 1 miljoen granaten die geleverd zouden worden, zijn er nu nog maar 300.000.”

Strategisch gezien lijkt het erop dat tijd in het voordeel werkt voor Poetin, merkt De Kruif op. “Dat is wel iets waar we goed over na moeten denken. Er is momenteel weinig aandacht voor Oekraïne, maar als we hen niet blijven steunen, dan kunnen we voor het eerst in 80 jaar oorlog binnen de grenzen van ons continent hebben.”

Energienetwerk

Oekraïense burgers zijn ondertussen vooral bezig om zelf te overleven, zegt Akkermans. Ook nu weer, met het extreme weer. Mensen zitten letterlijk in de kou. Het energienetwerk was al beschadigd door Russische aanvallen en door de sneeuwstorm zitten er nog meer mensen zonder stroom. De angst is dat deze winter er nog meer centrales doelwit zullen worden.

“Poetin was daar afgelopen jaar al mee begonnen. Hij verwachtte daarmee een grote vluchtelingenstroom op gang te brengen”, zegt De Kruif. “Maar dat is niet gebeurd, de weerbaarheid van Oekraïners is groter dan verwacht. De vraag is wel hoe lang die weerbaarheid overeind blijft.” Oekraïne heeft nu meer luchtafweer die beter op elkaar zijn afgestemd. “Maar ook voor dat systeem is veel munitie uit het Westen nodig.”

De Kruif ziet de oorlog in Oekraïne vooral als een materiele race. “Kunnen wij de spullen blijven geven die ze nodig hebben? Want als we dat niet meer kunnen, dan zou dat ook invloed kunnen hebben op de moreel van de Oekraïners.” Het is moeilijk lichtpuntjes te zien in deze steeds donker wordende dagen.

“Toch heb ik niet de indruk dat ik in een land sta waar mensen gebogen door het leven gaan”, zegt Akkermans. “Ze willen per se dat de oorlog gewonnen wordt en zijn er ook wel van overtuigd dat dat gaat lukken.”